در دوران معاصر ترکیب و تلفیق سازه و معماری به عنوان دو عنصر ضروری و جدایی ناپذیر برای ساختن هر ساختمان، نمود بیشتر و بارزتری یافته و توجه نکردن به هر یک از این عوامل و دخالت ندادن آن در ساخت موجبات به وجود آمدن نقص در شکل گیری و کاربرد ساختمان خواهد شد. اما در برخی موارد در آفرینش ساختمان، هماهنگی و تلفیق معماری و ملاحظات سازه ای بیشتر به عرصه بروز می رسند. در این راستا یکی از ایده هایی که امروزه مورد توجه قرار گرفته استفاده از معماری متحرک و یا ساخت بنا با سقف متحرک و باز و بسته شونده است.
سازه های متحرک سازه هایی هستند که با تغییر فرم ، استفاده های متفاوتی از یک نوع سازه را امکان پذیر می سازند و در بسیاری از
صنایع کاربرد دارند:
سازههای باز شونده و جمع شونده :
یک سازه باز و جمع شونده تشکیل شده است از قطعات پیش ساخته یا المانهایی که میتوانند باز و بسته شوند و در حالتهای از پیش تعیین شده قرار بگیرند ضمن این که توانایی تحمل بار را نیز دارند.
طراحی سیستمی که تغییر شکل می دهد، شامل برخی از اصول است که می توان آنها را به قرار زیر بیان کرد :
-شیئی که تغییر شکل می دهد شامل بخش های کوچکتری است که با هم و به صورت کامل و یکپارچه عمل می کنند.
-دارای دو ماهیت است ،نیمی از آن سازه ای و نیمی دیگر مکانیکی است.
-دارای اتصال دهنده هایی است که هر کدام خواص ویژه خود را دارند و با نام بلوک های دینامیکی نامگذاری می گردند.
-رفتار اشیایی که قابلیت تغییر شکل دارند بر اساس اصول هندسی بنا شده است. یکی از موضوعات جنجالی و مهم در سازه های تغییر پذیر، شکل آنها و چگونگی ایجاد گروه های بزرگ و مختلفی از شکل های سازه های متحرک و تغییر پذیر است . نکته مهم در این زمینه این است که این شکل ها هیچ گاه تمام نمی شوند و محدود به تعدادی خاص از شکل ها و یا گروه های استوانه ای و چند ضلعی نمی گردند.
-مقیاس ، پایداری و حرکت
-تغییر پذیری و حرکت در مقیاس سازه های بزرگ ، مستلزم رعایت بسیاری از نکات اجرایی و طراحی است و مهمترین و ابتدایی ترین موضوع، پایداری در هنگام جابجایی است . در اینجا پایداری به معنای صلبیت مطرح نمی شود و منظور از حرکت نیز، تغییر شکل های کوچک در محدوده الاستیک مواد نیست. این تغییر شکل های کوچک که با تغییر دهانه کم و زیاد می شوند در موضوع پایداری لحاظ شده و منظور از حرکت ، جابجایی کامل و کنترل شده سازه می باشد. مهمترین جمله در مورد پایداری سازه های متحرک این است که : پایداری یک فرآیند است نه یک حالت.
مزایای سازههای باز شونده و جمع شونده
میتوان بر اساس نحوه ساخت و استفاه مزایای زیر را برای این نوع سازهها ذکر کرد :
-پیش ساخته بودن.
-سبک وکم حجم بودن
-سهولت حمل ونقل
-نصب سریع و آسان
-عدم نیاز به نیروی متخصص و تجهیزات کم برای نصب و برچیدن سازه
-قابلیت جمع آوری و انتقال و نصب مجدد
-تنوع در شکل و طراحی
-قابلیت استفاده در ابعاد و اندازههای مختلف.
-چند منظوره بودن